Wyniki niedawno opublikowanego badania (Nature Medicine 26 lutego 2024 r.) potwierdzają, że prawidłowo poprowadzone rozmowy z ciężarną przez niespecjalistów znacząco zmniejszają ryzyko wystąpienia depresji poporodowej oraz zaburzeń lękowych.
Miesiące poprzedzające poród mogą wywołać różnorodne emocje, od radości i podekscytowania po niepewność i niepokój. Lęk w czasie ciąży jest powszechny wśród kobiet w środowiskach ubogich w zasoby, gdzie specjalistyczna opieka psychologiczna może być rzadkością. Wiele badań wykazuje, że lęk w okresie prenatalnym silnie prognozuje wystąpienie stanów lękowych, depresji oraz innych problemów psychicznych po porodzie. Według badaczy lęk prenatalny matki ma również wpływ na wyniki rozwojowe niemowląt.
Zespół badawczy wspierany przez NIH, kierowany przez dr Pamelę J. Surkan z Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, doszedł do wniosku, że interwencja mająca na celu zmniejszenie lęku w czasie ciąży może obniżać ryzyko wystąpienia zaburzeń zdrowia psychicznego matki po porodzie. Może też poprawiać stan zdrowia ich dzieci.
Na początku naukowcy przeprowadzili wywiad wśród ciężarnych kobiety z Pakistanu, w celu dowiedzenia się więcej o ich źródłach lęku. Ustalano również występujące wśród nich strategie radzenia sobie lękami. W kolejnych krokach zespół opracował strategię interwencję skoncentrowaną na lęku. Główni opartą na terapii poznawczo-behawioralnej (CBT). CBT to rodzaj psychoterapii, która uczy ludzi modyfikowania określonych myśli i zachowań.
Opracowany przez siebie program badawczy „Happy Mother-Healthy Baby” przetestowali w randomizowanym i kontrolowanym badaniu prowadzonym od kwietnia 2019 r. do stycznia 2022 r. w pakistańskiej prowincji Pendżab. Kobiety w ciąży z objawami łagodnego lub większego lęku, ale bez depresji, zostały losowo przydzielone do grupy objętej interwencją (380 kobiet) lub grupy testowej objętej rutynową opieką medyczną (375).
W okresie działania programu kobiety w grupie interwencyjnej odbyły co najmniej sześć sesji poradnictwa indywidualnego, prowadzonych głównie na początku i w połowie ciąży. Ostatnia sesja miała miejsce w trzecim trymestrze ciąży. Celem sesji było nauczenie uczestniczek badania sposobów rozpoznawania niepokojących myśli i zachowań. W następnych krokach ciężarne kobiety ćwiczyły zastępowanie niepokojących myśli pomocnymi myślami i zachowaniami. Do udzielania porad przeszkolono studentki psychologii, ale bez doświadczenia klinicznego.
Analiza zebranych przez zespół badaczy danych pokazała następujące wyniki.
Sześć tygodni po porodzie 9% kobiet w grupie poddanej terapii poznawczo-behawioralnej odczuwało lęk od umiarkowanego do ciężkiego w porównaniu z 27% kobiet w grupie kontrolnej. Ponadto tylko u 12% kobiet otrzymujących terapię poznawczo-behawioralną wystąpił epizod dużej depresji w porównaniu z 41% w grupie kontrolnej.
Podsumowując wyniki, ryzyko wystąpienia depresji lub lęku u kobiet, które otrzymały CBT, zmniejszyło się o 81% w porównaniu z grupą kontrolną. Takie wyniki pokazują, że wsparcie matek zagrożonych depresją lub zaburzeniami lękowymi prowadzona przez specjalnie przeszkolonych niespecjalistów może być skutecznym sposobem zmniejszenia ryzyka rozwoju poporodowych schorzeń psychicznych. Jak również może wypełnić lukę w dostępie do specjalistycznej pomocy psychologicznej. Zapewniając opiekę znacznie większej liczbie kobiet w krytycznym okresie ich życia.
Waldemar Lipiński,
autor Metody Świadomej Sprawczości
doi: 10.1038/s41591-024-02809-x
